Dao Phay Cầu – Đặc Điểm và Ứng Dụng Trong Gia Công Cơ Khí

Dao phay cầu là một trong những dụng cụ cắt gọt được sử dụng phổ biến nhờ khả năng gia công linh hoạt và hiệu quả. Vậy loại dao phay là gì? Có những đặc điểm nào nổi bật? Và được ứng dụng ra sao trong thực tế? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Dao phay cầu là gì?

Dao phay cầu (tiếng Anh: Ball Nose End Mill) là loại dao phay có đầu cắt dạng cầu – tức là mũi dao được bo tròn thay vì phẳng như các loại dao phay thông thường. Thiết kế đầu cầu giúp dao có thể thực hiện cắt gọt mềm mại hơn ở những bề mặt cong hoặc các chi tiết có hình dạng phức tạp.

2. Đặc điểm của dao phay cầu

2.1. Thiết kế đầu cầu

• Phần đầu dao có hình bán cầu, giúp phân bố lực cắt đều hơn trong quá trình gia công.
• Cho phép dao tiếp xúc tốt hơn với bề mặt vật liệu, đặc biệt là các bề mặt cong, nghiêng hoặc rãnh sâu.

2.2. Vật liệu chế tạo

• Thường được làm từ thép gió (HSS) hoặc hợp kim cứng (carbide).
• Có thể được phủ thêm lớp TiN, TiAlN hoặc các lớp phủ PVD khác để tăng độ bền và chống mài mòn.

2.3. Số me cắt

• Dao có thể có 2, 4 hoặc nhiều me cắt tùy theo ứng dụng cụ thể.
• Số me cắt ảnh hưởng đến khả năng thoát phoi và tốc độ gia công.

2.4. Khả năng làm việc

• Gia công chính xác cao cho các bề mặt cong, biên dạng 3D hoặc các chi tiết phức tạp trong khuôn mẫu.
• Ít tạo vết dao và cho bề mặt hoàn thiện đẹp hơn.

3. Các loại dao phay cầu phổ biến

Tùy vào ứng dụng và hình dạng cụ thể, dao phay có thể được chia thành nhiều loại khác nhau. Dưới đây là các loại phổ biến:

3.1. Dao phay cầu toàn phần (Full Radius Ball Nose End Mill)

• Đặc điểm: Đầu dao hình cầu hoàn toàn, bán kính bằng 1/2 đường kính dao.
• Ứng dụng: Gia công tinh, tạo bề mặt cong 3D như khuôn mẫu nhựa, khuôn ép kim loại, cánh tuabin…
• Vật liệu gia công: Thép hợp kim, thép không gỉ, nhôm, đồng, nhựa kỹ thuật…

3.2. Dao phay cầu bán phần (Partial Radius Ball End Mill)

• Đặc điểm: Đầu dao không phải là hình cầu hoàn toàn, chỉ có phần đầu bo cong nhẹ.
• Ứng dụng: Gia công tinh các rãnh cong nhẹ hoặc các chi tiết không yêu cầu biên dạng 3D toàn phần.
• Ưu điểm: Cắt nhẹ hơn dao cầu toàn phần, phù hợp với chi tiết phức tạp vừa phải.

3.3. Dao phay cầu 2 me cắt (2 Flutes Ball Nose)

• Đặc điểm: Có 2 lưỡi cắt (me cắt), thoát phoi tốt.
• Ứng dụng: Gia công vật liệu mềm như nhôm, nhựa; tạo bề mặt đẹp khi gia công tốc độ cao.
• Ưu điểm: Dễ thoát phoi, không gây kẹt dao khi gia công tốc độ cao.

3.4. Dao phay cầu 4 me cắt (4 Flutes Ball Nose)

• Đặc điểm: Có 4 lưỡi cắt, gia công cứng chắc hơn.
• Ứng dụng: Gia công các vật liệu cứng hơn như thép, hợp kim cứng.
• Ưu điểm: Tốc độ cắt cao hơn, độ bền dao tốt hơn loại 2 me.

3.5. Dao phay cầu phủ lớp (Coated Ball End Mill)

• Đặc điểm: Dao được phủ các lớp như TiAlN, TiCN, AlCrN…
• Ứng dụng: Gia công tốc độ cao, chịu nhiệt tốt, dùng trong môi trường khắc nghiệt.
• Ưu điểm: Tăng tuổi thọ dao, giảm ma sát, chống mài mòn.

3.6. Dao phay cầu hợp kim (Solid Carbide Ball Nose End Mill)

• Đặc điểm: Làm từ hợp kim cứng (carbide nguyên khối).
• Ứng dụng: Gia công vật liệu cứng, yêu cầu độ chính xác cao.
• Ưu điểm: Độ cứng cao, chống gãy tốt, tuổi thọ cao hơn dao thép gió (HSS).

3.7. Dao phay cầu rãnh xoắn (Spiral Ball End Mill)

• Đặc điểm: Có thiết kế rãnh xoắn theo chiều dài dao.
• Ứng dụng: Gia công mượt, giảm rung động, tạo bề mặt đẹp.
• Ưu điểm: Thoát phoi tốt, gia công ổn định khi chạy tốc độ cao.

3.8. Dao phay cầu thép gió (HSS Ball End Mill)

• Đặc điểm: Làm từ thép gió, giá rẻ hơn carbide.
• Ứng dụng: Dùng cho vật liệu mềm, hoặc gia công mẫu thử.
• Ưu điểm: Dễ mài lại, chi phí thấp.

4. Ứng dụng trong sản xuất

Dao phay cầu được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, nổi bật nhất là:

4.1. Gia công khuôn mẫu

• Gia công các chi tiết có hình dạng phức tạp như khuôn ép nhựa, khuôn đúc kim loại, khuôn nhôm…
• Phay hoàn thiện bề mặt để đạt độ bóng cao.

4.2. Gia công 3D, bề mặt cong

• Cắt các bề mặt 3D trong ngành hàng không, ô tô, y tế…
• Dễ dàng gia công các bề mặt lồi, lõm mà dao phay thường khó tiếp cận.

4.3. Gia công tinh và bán tinh

• Phay bán tinh sau bước phay thô bằng dao phay ngón.
• Tạo biên dạng chính xác, giảm thiểu công đoạn đánh bóng bằng tay.

4.4. Các ngành công nghiệp đặc thù

• Dụng cụ phẫu thuật, linh kiện điện tử, cơ khí chính xác, công nghệ vi mô.

5. Lưu ý khi sử dụng dao phay cầu

• ✅ Chọn đúng loại dao theo vật liệu gia công: Ví dụ: carbide cho inox, hợp kim cứng; HSS cho nhôm hoặc vật liệu mềm.
• ✅ Cài đặt chế độ cắt phù hợp: Tốc độ quay, lượng tiến dao phải phù hợp để tránh mòn dao và gãy dao.
• ✅ Kiểm tra độ sắc bén định kỳ: Dao cùn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng bề mặt và tuổi thọ dao.
• ✅ Sử dụng chất làm mát khi cần thiết: Đặc biệt khi gia công tốc độ cao hoặc vật liệu khó gia công như thép cứng.

6. Kết luận

Dao phay cầu là lựa chọn tối ưu trong gia công các bề mặt cong và chi tiết phức tạp nhờ tính linh hoạt, độ chính xác và khả năng hoàn thiện bề mặt vượt trội. Việc hiểu rõ đặc điểm và ứng dụng của dao sẽ giúp bạn khai thác hiệu quả tối đa trong sản xuất, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

---

Nếu bạn cần tư vấn thêm về các loại dao phay cầu hoặc tìm kiếm nhà cung cấp uy tín, hãy liên hệ với chúng tôi – đội ngũ chuyên gia cơ khí sẵn sàng hỗ trợ bạn trong mọi giải pháp gia công!

CÔNG TY TNHH MTV NGŨ KIM ĐỈNH VÀNG

• CN Bình Dương: Số 171, Lê Thị Trung, KP1A, P An Phú, Thuận An, Bình Dương.
• CN Đà Nẳng: Số 14 – P. Thanh Khê Đông- Q. Thanh Khê – Tp. Đà Nẵng.
• Liên hệ: 0966.055.077
• Email: nhungn@ngukimdinhvang.com
• Website : https://ngukimdinhvang.com/

Xem thêm:

• Dao Phay Hợp Kim Là Gì? Phân Loại, Đặc Điểm và Ứng Dụng
• Dao phay trụ – đặc điểm và ứng dụng trong gia công cơ khí