Ty đục là gì? Công dụng và phân loại ty đục trong gia công khuôn mẫu

Ty đục là một trong những linh kiện khuôn mẫu quan trọng trong ngành cơ khí chính xác và chế tạo khuôn. Đây là chi tiết có dạng trụ dài, được chế tạo bằng thép hợp kim có độ cứng cao như SKD11, SKD61, M2… nhằm đảm bảo khả năng chịu mài mòn, chịu lực và chịu nhiệt trong quá trình vận hành khuôn.

Trong khuôn dập hoặc khuôn đột, ty đục đóng vai trò như một “mũi đột”, tác động trực tiếp lên vật liệu (tôn, thép tấm, inox, nhôm…) để tạo ra lỗ, khe hoặc biên dạng theo thiết kế. Được gia công cực kỳ chính xác để đảm bảo độ bền khuôn, hạn chế sai số trong sản phẩm cuối cùng.

Công dụng của ty đục trong gia công khuôn mẫu

Tạo lỗ và đột hình trên kim loại

Công dụng phổ biến nhất của ty đục là đột lỗ trên các loại kim loại tấm. Tùy theo yêu cầu bản vẽ, ty đục có thể tạo:

• Lỗ tròn
• Lỗ vuông
• Lỗ chữ nhật
• Lỗ oval
• Lỗ theo biên dạng đặc biệt

Ty càng chính xác thì sản phẩm sau đột càng sắc nét, ít ba via, ít lỗi sai lệch.

Ứng dụng trong khuôn dập liên hoàn

Trong các hệ thống khuôn dập liên hoàn, ty đục được bố trí theo từng công đoạn để đột liên tục, tốc độ cao.
Nhờ độ cứng vượt trội, ty đục hoạt động ổn định giúp giảm thời gian dừng máy, tăng tuổi thọ khuôn và tối ưu chi phí vận hành.

Định hình sản phẩm

Ngoài chức năng đột lỗ, một số loại ty đục còn dùng để tạo biên dạng, gân, vấu trên sản phẩm kim loại, giúp sản phẩm hoàn thiện đúng thiết kế 3D.

Hỗ trợ tăng năng suất gia công

Sử dụng ty đục chất lượng cao giúp:

• Giảm tình trạng gãy ty, mẻ đầu đột
• Tăng độ ổn định khi gia công tốc độ cao
• Giảm hao mòn khuôn
• Giảm phế phẩm trong quá trình sản xuất

Cấu tạo của ty đục

Tuy có vẻ đơn giản, nhưng ty đục được chế tạo với cấu trúc chuẩn để đảm bảo độ chính xác:

Phần làm việc (phần đầu đột)

Đây là phần trực tiếp tiếp xúc và đột vào kim loại. Đầu đột có thể là:

• Đầu tròn
• Đầu vuông
• Đầu chữ nhật
• Đầu đặc biệt theo bản vẽ

Các đầu đột thường được xử lý nhiệt để đạt độ cứng 58–64 HRC.

Phần thân

Phần thân của ty đục giúp dẫn hướng và truyền lực từ máy dập xuống đầu đột. Thân ty đục phải đạt độ cứng đồng đều, độ nhẵn cao để giảm ma sát trong quá trình đột.

Phần chân (hoặc bậc)

Một số loại ty đục có chân (shoulder) để định vị và lắp vào khuôn dễ dàng. Tùy loại khuôn mà thiết kế chân ty sẽ khác nhau.

Phân loại ty đục trong khuôn mẫu

Dưới đây là những loại ty đục phổ biến nhất hiện nay trong gia công khuôn dập:

Ty đục tròn

Ty đục tròn là loại phổ biến nhất, được dùng để đột lỗ tròn từ đường kính 0.8 mm đến hơn 20 mm.
Đặc điểm:

• Đa dạng kích thước
• Bề mặt mịn
• Tính ổn định cao

Ứng dụng trong: khuôn dập thép tấm, inox, nhôm, linh kiện điện tử, ngành ô tô – xe máy.

Ty đục vuông

Dùng để đột lỗ vuông, dạng 4 cạnh sắc nét.
Ty đục vuông yêu cầu độ chính xác cao, viền thẳng, góc vuông rõ ràng.

Ứng dụng trong: linh kiện thép tấm, bản lề, phụ kiện ngành cửa, tủ điện, cơ khí chính xác.

Ty đục chữ nhật

Dùng để đột lỗ dài hoặc khe.
Thường sử dụng trong các chi tiết dạng thanh, bản lề, ray trượt, khung máy.

Ty đục oval

Loại này dùng để tạo lỗ oval, lỗ dạng elip, phù hợp trong:

• Chi tiết cần khe điều chỉnh
• Phụ kiện ô tô – xe máy
• Ngành điện tử

Ty đục theo bản vẽ (ty đục đặc biệt)

Loại này được sản xuất theo yêu cầu riêng, theo thiết kế CAD 2D hoặc 3D của khách hàng.
Thường dùng trong:

• Khuôn dập liên hoàn
• Sản phẩm có tính thẩm mỹ hoặc yêu cầu kỹ thuật đặc biệt
• Các linh kiện mang biên dạng phức tạp

Tiêu chí chọn mua ty đục chất lượng

Chất liệu thép của ty đục

Ưu tiên lựa chọn các loại thép chịu lực – chịu mài mòn tốt:

• SKD11
• SKD61
• M2
• ASP23
• HSS

Độ cứng sau nhiệt luyện

Độ cứng lý tưởng: 58 – 64 HRC
Quá mềm → nhanh mòn
Quá cứng → dễ gãy

Sai số kích thước

Độ chính xác càng cao thì sản phẩm càng đẹp, ít ba via. Sai số chuẩn thường trong mức ±0.01 mm.

Nhà cung cấp uy tín

Chọn thương hiệu hoặc đơn vị phân phối có:

• Quy trình kiểm tra chất lượng
• Hàng có CO-CQ
• Bảo hành rõ ràng
• Có khả năng đặt theo bản vẽ

Gợi ý bạn một số đơn vị phân phối linh kiện ngũ kim chính hãng giá tốt trên thị trường: Ngũ Kim Đỉnh Vàng, AVATAR VINA

Ứng dụng của ty đục trong sản xuất công nghiệp

Ty đục được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành, bao gồm:

• Cơ khí chính xác
• Chế tạo khuôn dập
• Ngành điện – điện tử
• Ngành ô tô – xe máy
• Ngành thiết bị gia dụng
• Ngành cơ khí tấm (sheet metal)

Là linh kiện không thể thiếu trong hầu hết các công đoạn dập lỗ và tạo hình.

Kết luận

Ty đục là linh kiện quan trọng trong ngành khuôn mẫu và gia công cơ khí chính xác. Với khả năng đột lỗ, tạo biên dạng và làm việc trong môi trường chịu lực cao, giúp tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất và đảm bảo sản phẩm đạt độ chính xác cao.

Khi chọn cần chú ý đến vật liệu, độ cứng, độ chính xác và nguồn cung uy tín để đảm bảo hiệu quả sử dụng lâu dài.

Xem thêm:

• Ty Đẩy Là Gì? Phân Loại – Cấu Tạo – Ứng Dụng Trong Khuôn Mẫu
• Các Loại Ty Đẩy SKD61 Phổ Biến – Ty Đẩy Trơn, Ty Đẩy Vai, Ty Đẩy Bậc